Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng diễn biến phức tạp, thị trường tiêu thụ khắt khe, chi phí đầu vào tăng cao, việc phát triển thủy sản theo hướng hiệu quả và bền vững đang trở thành yêu cầu cấp thiết. Tại Thanh Hóa – địa phương có nhiều tiềm năng về nuôi trồng thủy sản – việc đa dạng hoá đối tượng nuôi và hình thức nuôi đang được coi là chìa khóa giúp phá thế độc canh, giảm thiểu rủi ro và nâng cao hiệu quả kinh tế cho người dân.

Ông Vũ Văn Hà, Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Thanh Hóa cho biết: “Trong bối cảnh biến đổi khí hậu hiện nay, thời tiết diễn biến hết sức phức tạp nên cây trồng, vật nuôi cũng phải thích nghi. Bà con nên chọn giống có khả năng chịu nhiệt, chịu mặn cao như cá vược, tôm rảo, cá rô phi… Những đối tượng này có thể sống trong môi trường nước ngọt, lợ, mặn, thích ứng tốt với biến động thời tiết”.

Bên cạnh việc tập trung phát triển các đối tượng nuôi chủ lực, ngành thủy sản Thanh Hoá đang khuyến khích người dân đầu tư đa dạng đối tượng và hình thức nuôi, nhằm khai thác tối đa diện tích mặt nước, tận dụng điều kiện sinh thái của từng vùng. Việc kết hợp nuôi nhiều loài có đặc tính sinh học khác nhau giúp hạn chế dịch bệnh, giảm chi phí thức ăn công nghiệp, tăng hiệu quả sản xuất và bảo vệ môi trường sinh thái. Ông Vũ Văn Hà cho biết thêm: “Về cơ sở hạ tầng, bà con nên đầu tư nhà màng, nhà lưới để hạn chế nhiệt độ quá cao vào mùa hè hoặc quá lạnh vào mùa đông. Đồng thời ứng dụng thiết bị như máy quạt nước, máy tăng oxy để tạo môi trường sống tốt nhất cho thủy sản phát triển.”

Trong nhiều năm qua, tôm sú vẫn là đối tượng nuôi chủ lực ở các vùng ven biển Thanh Hóa. Tuy nhiên, việc phụ thuộc quá lớn vào một loài nuôi khiến người dân dễ gặp rủi ro khi dịch bệnh xảy ra hoặc giá cả biến động. Thực tế, nhiều địa phương đã chuyển hướng nuôi ghép, nuôi luân canh hoặc thay thế một phần diện tích bằng các loài khác như tôm thẻ chân trắng, cua, cá rô phi, cá bống bớp, hàu, ngao… mang lại hiệu quả kinh tế cao và ổn định hơn.

Mỗi loài có đặc tính sinh học và nhu cầu dinh dưỡng riêng, giúp tận dụng nguồn thức ăn tự nhiên, cải thiện chất lượng nước và giảm áp lực dịch bệnh. Các mô hình nuôi xen ghép như tôm sú với cá đối mục, tôm sú – cua, tôm sú – cá rô phi – rong câu hay tôm sú – cá nâu… đã chứng minh hiệu quả rõ rệt. Khi giá tôm giảm, người nuôi vẫn có nguồn thu từ các đối tượng khác, đảm bảo sinh kế ổn định.

Song song với đa dạng hóa đối tượng, chất lượng con giống vẫn là yếu tố then chốt quyết định sự thành công của nghề nuôi “Nhà nước đang tăng cường quản lý chất lượng giống. Các cơ sở sản xuất, kinh doanh giống cần đảm bảo truy xuất nguồn gốc từ bố mẹ đến cá giống thương phẩm. Bà con nên chọn cơ sở uy tín, có địa chỉ rõ ràng, hợp đồng cam kết chất lượng để đảm bảo hiệu quả lâu dài,” ông Hà khuyến cáo.

Cùng với đó, việc đổi mới hình thức nuôi cũng đang được người dân Thanh Hoá tích cực áp dụng. Ở nhiều địa phương ven biển và cửa sông như Nga Sơn, Hậu Lộc, Quảng Xương, người dân chuyển từ nuôi ao đất sang nuôi lồng bè trên sông, nuôi thủy sản trong ruộng lúa, nuôi vùng triều thấp, tận dụng tối đa diện tích mặt nước tự nhiên. Các mô hình như nuôi hàu, nuôi ngao kết hợp du lịch sinh thái; nuôi cá lồng trên sông Mã; nuôi cá rô phi trong ruộng lúa đang mở ra hướng phát triển mới – vừa hiệu quả kinh tế, vừa thân thiện với môi trường, góp phần xây dựng nền thủy sản Thanh Hóa phát triển bền vững.